Gistermiddag, 19 juni 1922 was in het Villapark op enigszins plechtige officiële wijze de onthulling plaats van de gedenkstenen, gegrift in de woningen van de Middenstands Bouwvereeniging
Nabij de R. K. Kerk kwamen de genodigden bijeen; we merkten op den Z.Eerw.
heer Van Oerle, pastoor der parochie en de heren van Engeland en Aug. Raupp, wethouders, P. v. d. Putt, voorzitter dezer bouwvereeniging, de gemeentesecretaris Sanders, Cools, directeur gemeentewerken; C. de Haan en Broekmans, beiden bestuurslid der bouwvereeniging, Jos. Stumpers, bestuurslid R. K. Middenstandsbond, P. Staal, van de Philips' Gloeilampenfabrieken en de heren Kooken en Wolters, beiden architecten, alsmede de heer Jansen, opzichter gemeentewerken. Gezamenlijk begaf men zich naar een leegstaande woning, aan de Valklaan 2, welk huis zal bewoond worden door den heer Walther Kerssemakers.
Hier werd het eerst het woord gevoerd door de heer P. v. d. Putt, leider der middenstandsbouwvereeniging. Nadat hij de aanwezigen had welkom geheten deed hij mededeling van berichten van verhindering welke waren ingekomen van de Wethouders Mr, Dr. J ,v. Best en Cox, alsmede van de heren J. v. Dijck en Verhagen; waar na spreker een uiteenzetting gaf van de werkzaamheden der middenstandswoningbouwvereeniging. Deze vereeniging heeft, zo zeide hij, een hele lijdensgeschiedenis doorleefd. Immers in september 1919 werd reeds hier de grond aangekocht voor de bouw van woningen, naast die welke in de St. Rocchusstraat te Stratum zouden verrijzen. Er bestond n.l. behoefte aan wat grotere woningen; daarom hadden we een plan klaar voor 42 woningen, waarvan er 16 voor het Rijk bestemd zouden zijn in verband met het verkrijgen van voorschot.
In September 1919 kon men rekenen op een rijksbijdrage van f 191.000 en een gemeentelijke van f 57.000; de huurprijs zou van f 650, ja zelfs f 625 per jaar geworden zijn. We kregen echter van het Rijk f 42000 en van de gemeente f 82000, terwijl het Rijk nog bezwaar maakte tegen bedragen in de kosten van aanleg en onderhoud der wegen.
Door de hoge bouwkosten werd dat zo (f 900 en voor een kleinere woning f 700 per jaar. Alles bijeen geven Rijk en gemeente ongeveer f 300.000 toe aan die huizen. Op die wijze is werkelijk de woningvoorziening niet meer doenlijk, ook voor de bouwvereeniging niet. Alles is zo tegengevallen.
Spreker kan niet nalaten zijn hartelijken dank te brengen aan Rijk en gemeente voor de bijdragen. Bijzonder dankt hij het gemeentebestuur en de gemeenteraad, die de nodige bijdragen beschikbaar wilden stellen. Nu zijn de huurprijzen hoog, maar lager kunnen zij niet gesteld worden gezien de bouwkosten. Indien nu mocht blijken, dat de onderhoudskosten en aanleg van wegen niet op de exploitatiekosten der huizen mogen verhoogd worden, dan zullen de huurprijzen wel enigszins verminderen. Anders echter is er geen mogelijkheid tot verlaging. Spreker bracht daarna lof aan de heer Cools, directeur van gemeentewerken en de architecten Kooken en Wolters, onder wiens leiding, medewerking en architectuur deze huizen zijn tot stand gekomen. Dit gedeelte der gemeente heeft door deze woningen een mooier aanzien gekregen. En spreker feliciteert daarom den Z.Eerw. heer Pastoor, die herder is over deze wijk.
Er is echter nog een groot inconvenient [ongemak].
Er ligt n.l. hiertegenover een stuk grond, hetwelk onteigend' moet worden, 't Spijt spreker wel, dat men niet op een andere wijze resultaat heeft kunnen bereiken. Spr. hoopte, dat de afbraak van de huizen aan den Tongelreschen weg spoedig zijn beslag zal gehad hebben, zodat de hele middenstandsbond goed aansluit bij den St Joseph-bouw. Ook bracht spr,. lof aan den heer Janssen, onder wiens toezicht de bouw tot stand is gekomen. Betreffende rekening en verantwoording kan spreker mededelen, dat de rekening vanwege het zuinig beheer wel zal meevallen.
De heer Kooken, architect, nam daarna het woord en zeide weinig toe te voegen te hebben aan hetgeen door vorigen spreker is gezegd. Spreker zeide, dat hij en zijn collega de heer Wolters, mede de dupe zijn geworden van de duurte. Er werden ons beperkingen en grenzen gesteld, waar buiten zij niet mochten gaan. Dat was vaak lastig. Dat de huurprijzen hoog zijn is te wijten aan de tijdsomstandigheden en de hoge lonen en hoge bouwkosten. De huurders stellen soms eisen, die hier niet kunnen en niet mogen worden gesteld. We mochten niet meer dan middenstandswoningen bouwen; zo mochten b.v. boven geen privaten worden gemaakt, het mochten geen heerenhuizen zijn volgends den Minister, maar Middenstandswoningen. Spreker dankte Daarna den heer aannemer Krij, en den directeur van gemeentewerken den heer Cools, Wel hadden we aanvankelijk niet de gewenschte medewerking van gemeentewerken doch naderhand konden we prettig samenwerken. Er is zoveel mogelijk bezuinigd, zodat wij ondanks alles nog op een batig saldo van minstens f 3000 zullen kunnen rekenen, hetgeen we beneden de aannemingssom gebleven zijn.
Daarna kwam de Zeer Eerw. heer Van Oerle. pastoor der parochie, aan het woord. Allereerst deelde hij mede, dat de adviseur van den Middenstandsbond verhinderd was wegens de officieele ontvangst van den nieuwe deken. Spreker zeide. vier jaar hier pastoor te zijn en vergeleek zijn parochie met die van een Schaapherder, die zijn kudde steeds ziet vermeerderen. Zulk herder geluk te wenschen. Van Eindhoven uit komt men in de villawijk, schoon en mooi zeide spreker, terwijl aan den anderen kant de arbeiders-St. Joseph-bouw, doch middenmoot ontbrak; het lichaam was dus niet volledig thans is die middenmoot er in gebouwd en het geheele lichaam is er. Spreker noemde de Roomsche middenstand de kracht niet alleen van de maatschappij, maar ook van de kerk. Daarom heeft spreker het gaarne gezien, dat hier miiddenstandswoningen zijn verrezen en hij bracht dan ook dank aan het bestuur dezer bouwvereeniging, dat men liet oog gericht heeft op het destijds beoogde en nog onvolledige villapark. Zonder iets te kort te willen doen aan de andere standen, beloofde spreker alle mogelijke steun aan den middenstand. Ook bracht hij lof aan het gemeentebestuur, bij wien hij nimmer tevergeefs heeft aangeklopt en waar hij steeds met raad en daad werd terzijde gestaan. Tenslotte beval hij zijn jonge parochie in aller steun en milddadigheid aan, want er is reeds veel gedaan, maar er moet nog veel gedaan worden.
De heer A. Raupp, wethouder, namens het gemeentebestuur daarna het woord voerend, bracht dank aan de Middenstandsbouwvereeniging, die door dezen bouw naast dien in Stratum in een dringende behoefte heeft voorzien. Vele moeilijkheden hebt gij getrotseerd. Namens het gemeentebestuur kon hij dan ook den wensch uitspreken, dat u, mijnheer v. d. Putt en uw bestuur moge gegeven zijn, vele, zeer vele jaren met grote voldoening terug te kunnen zien op het werk, dat hier tot stand is gekomen.
Namens den R. K. Middenstandbond dankte tenslotte de heer Jos. Stumpers, en hoopte, dat, zodra de malaise achter den rug is, spoedig weer nieuwe woningen zullen verrijzen.
Na deze redevoeringen verlieten allen deze woning om zich naar de Pauwlaan te begeven, waar boven in den gevel van woning no. 20 aan den kant van het voetbalterrein van „Eindhoven", een gedenksteen in den muur was gemetseld. Op deze hardstenen gedenksteen prijkte boven aan de enen kant het wapen der Hanze (R. K. Middenstandsbond), en aan den anderen kant het wapen van Eindhoven. Midden in is het volgende opschrift gegrifd: „Stichting van de Woningbouwvereemiging R. K. Middenstand 1920 Eindhoven 1921". Nadat deze steen onthuld en bezichtigd was begaf men zich door de Sperwerlaan, vanwaar men boven een roodgeverfde poort tusschen de woningen no. 10 en 8 in de Roeklaan eenzelfden soort steen met hetzelfde opschrift ziet.
Nadat ook deze steen was onthuld, was de plechtigheid geëindigd.Vermeld zij nog, dat deze gedenksteenen vervaardigd zijn op de werkplaats van M. v. d. Wiel, Willemstraat 71, Eindhoven. 19-06-1922
Eindhovensch dagblad 20-06-1922
