Philipsvilla antieke parel in designstad

Smaken verschillen. Maar zelfs in een stad die prat gaat op zijn moderne architectuur en design, is de ruim een eeuw oude villa De Laak een van de mooiste parels.

De woning ligt, met drie bijgebouwen en een parkachtige tuin, op de hoek van de rustieke Parklaan tegenover verpleegtehuis Dommelhoef. Hij wordt grotendeels omringd door water, de samenloop van het beekje Lakerloop en de Dommel.

Het pand was van de familie Philips, maar is nu eigendom van Philips NV, dat het gebruikt voor ontvangsten en diners met prominente gasten.

Al kort na de vorige eeuwwisseling wilde Anton Philips op die plek gaan wonen. Dat was toen een uithoek van de gemeente Tongelre. De eerste grond is in 1903 gekocht, de bouw begon twee jaar later onder architectuur van J. Hanrath uit Hilversum. Ontwerp van de tuinen, het park en de oranjerie waren van de even vermaarde landschapsarchitect L. Springer.

In 1907 trok de familie er in. De drie Philipskinderen zijn er opgegroeid. Buurtbewoners hebben het nog steeds over die tijd: het huis stond open voor kinderen uit de buurt, vermaard waren de schaatsfeestjes. 

De bouw van De Laak bleek het startschot voor het Eindhovense villapark. Frits Philips is later eerst verderop aan de Parklaan 11 gaan wonen en verhuisde uiteindelijk naar landgoed De Wielewaal. Zijn moeder bleef tot haar dood, in 1970, in De Laak. Het huis heeft veel bekende logés gehad, Juliana bleef er overnachten, zoals Philips wel meer staatshoofden over de vloer kreeg.

Het huis stond en hing toen al vol met kapitale kunst en antiek. Het geheel is in 1980 gekocht door de NV Philips. Particulieren worden geweerd. Wie toch door de monumentale voordeur loopt, ondervindt dat als een tijdpoort. Door het vele antiek en de kunst uit de Gouden Eeuw voelt het huis 17e-eeuws aan. Alles is tot hoogglans gepoetst, ook het vele tin dat Frits als hobby had.

In de keuken nog meer herinneringen aan de nazaat: hij spaarde antieke wandtegels en rond het kookgerei zijn prachtige tableaus ingemetseld. Het huis is donker, het vele eikenhout helpt niet mee, maar monumentale kroonluchters (met Philips-lampen) zorgen voor verlichting. De achterzijde kijkt uit op een weids terras en de parkachtige tuin.

Traditiegetrouw wordt in De Laak ook het nevendiner gehouden: eens per jaar ontmoeten de mannelijke nazaten van Anton Philips elkaar.

Frits Philips bleef het huis als het zijne beschouwen en kwam er regelmatig als hij in de stad was, ook om met buurtgenoten en personeel 'een bakje koffie te drinken'.

Een (totaal onjuiste) anekdote vertelt dat hij na de dood van zijn moeder bij een rondgang door de Philipsfabriek een man op zijn schouder tikte. "Woon jij mooi?", vroeg de grote baas aan de verbouwereerde Th.J. Massuger die bij de bij Philips bewaking werkte. Hij vertelde dat hij in Woensel woonde. "Je hebt 'n eerlijk gezicht, wil je mij een plezier doen?", vroeg Frits waarop het echtpaar Massuger zo'n 25 jaar als een soort huismeester in de villa woonde. Dit verhaal is gepubliceerd in het ED van 11 augustus 2015. Een dag later schrijft een ingezonden brief over dit verhaal: "klopt in het geheel niet."

Deze bovenstaande anekdote is inderdaad totaal anders, zijn zoon Jan Massuger schrijft:" Mijn vader Th.J. Massuger is niet door Frits Philips benaderd, maar door contact met de zwager van Frits Philips, Jonkheer H.A.C. van Riemsdijk, de man van het jongste zusje van Frits Philips, Jetty van Riemsdijk-Philips, zijn we bewoners van De Laak geworden. De toekomstige bewoner moest getrouwd en met pensioen zijn. Dat waren twee voorwaarden die de familie Philips hanteerde met betrekking tot de bewoner. Mijn ouders woonden op de eerste verdieping aan de linkerkant van De Laak. In de periode van 1983 tot 2008 dat zij daar gewoonde hebben heeft er niemand gelogeerd, ook de heer Jeltsin niet volgens een ander gerucht. Zijn vrouw Naina Jeltsina is wel een keer op De Laak geweest die kwam namelijk voor de inzamelingsactie "de noodlijdende kinderen van Tsjernobyl".

De toenmalige directeur van Philips, heer Kleisterlee heeft ingestemd om De Laak ook onderdeel te laten uitmaken van de open monumentendag op 8 september 2001. De bezoekers zijn toen echter niet in de woonvertrekken, werkkamer of keuken geweest. Mijn ouders hebben toen echt geen rondleidingen gegeven. De nieuwsgierige stadsgenoten zijn niet verder gekomen dan de vestibule (zie plattegrond hieronder) en konden zo maar een zeer beperkte blik werpen op een stukje van het interieur. Na het weekend heeft de heer Kleisterlee besloten dat het bij deze ene keer zou blijven.

De functie van huismeester is nu (vanaf 2009 ?) bezet door rentmeester Leon Amsterdam. Hij zag toe op een grote restauratie die medio dit jaar werd afgerond. Ook de tuinen zijn weer in de oorspronkelijke staat teruggebracht.

Bij een brutale inbraak, in maart 2014 in huize De Laak, bekend als voormalig woonhuis van de familie Philips, is veel kunst buitgemaakt. Eerst dacht men dat een echte Rembrandt was gestolen, later bleek het schilderijtje van een leerling van Rembrandt te zijn. Toen Anton Philips het schilderwerk kocht dacht hij wel dat het wel een echte Rembrandt was, later onderzoek wees uit dat het werk hooguit door een leerling geschilderd is. De buit die twee miljoen euro waard zou zijn geweest, was veel eerder een paar duizend euro. In deze zaak zijn later een heler en een oud-politierechercheur veroordeeld.

Het huis staat verder leeg en is eigendom van Philips. Het wordt door de firma gebruikt voor ontvangsten op niveau. Het is de afgelopen jaren geheel gerestaureerd, de klassieke tuin wordt op orde gehouden door een eigen tuinman. 

meer over de roof op https://www.ed.nl/eindhoven/brutale-kunstroof-uit-villa-familie-philips-in-eindhoven~a63b7bc6/

Het huis staat verder leeg en is eigendom van Philips. Het wordt door de firma gebruikt voor ontvangsten op niveau. Het is de afgelopen jaren geheel gerestaureerd, de klassieke tuin wordt op orde gehouden door een eigen tuinman.